Zima

 

Stół wigilijny

Na stole przykrytym białym obrusem z wiązką sianka pod spodem ustawia się o jedno nakrycie więcej niż wynosi liczba zgromadzonych osób. Dodatkowe miejsce przy stole wigilijnym przeznaczone jest dla niezapowiedzianego gościa, a zwyczaj ten upowszechnił się w XIX wieku.

Pozostawiając wolne miejsce przy stole wyrażamy pamięć o naszych bliskich, którzy nie mogą świąt spędzić z nami lub niedawno zmarli.

 

 

Wieczerza wigilijna

Zgodnie z tradycją wieczerza wigilijna rozpoczyna się wraz z pojawieniem się pierwszej gwiazdki na niebie. Jest to symboliczne nawiązanie do Gwiazdy Betlejemskiej zwiastującej narodziny Jezusa, którą według Biblii na wschodniej stronie nieba ujrzeli Trzej Królowie.

Rodzina gromadzi się przy uroczyście nakrytym stole i głowa rodziny lub najstarszy z domowników rozpoczyna wieczerzę od odmówienia modlitwy i odczytania fragmentu Ewangelii Św. Jana o narodzeniu Jezusa Chrystusa. Następnie wszyscy łamią się opłatkiem i składają sobie życzenia.

 

 

Opłatek

- z łaciny oblatum, czyli dar ofiarny,

- łamanie się opłatkiem symbolizuje łamanie chleba podczas ostatniej wieczerzy przez Pana Jezusa,

- dzielenie się opłatkiem rozpoczynał pan domu lub najstarszy syn,

- zwyczaj dzielenia się opłatkiem jest znany w Polsce i na Litwie. 

 

Dlaczego na wigilijny stół przygotowujemy 12 potraw?

W dawnej Polsce naszym przodkom zależało na tym, aby potrawy, które znajdą się na stole 24 grudnia pochodziły z pola, wody, sadu i ogrodu.

Kiedyś na wigilijną kolację przygotowywano siedem potraw, które symbolizowały liczbę dni w tygodniu. Siódemka symbolizuje także doskonałość oraz całość. Tę niepisaną tradycję kultywowano przede wszystkim w ubogich rodzinach, których zwyczajnie nie było stać na przygotowanie większej liczby dań na Wigilię. Po jakimś czasie zaczęto kłaść na stole dziewięć potraw wigilijnych, czyli tyle, ile jest chórów anielskich.

Później liczba dań zmieniała się po raz kolejny i zaczęła wynosić dwanaście. Tak zostało do dzisiaj. Liczba ta oznaczała dla naszych przodków przede wszystkim bogactwo, ponieważ nie wszystkich było stać na taką liczbę dań. Niektórzy uważali, że powinno się przygotować na Wigilię 12 potraw, bo tyle miesięcy jest w roku lub dlatego, że tylu było apostołów.

Dania wigilijne mogą być rozmaite, ale wszystkie powinny być postne, czyli bezmięsne. Zamiast mięsa podczas Wigilii można spożywać ryby i potrawy zbożowe. W skład tradycyjnego wigilijnego menu wchodzi, m.in.:

Potrawy wigilijne są różne, w zależności od regionu Polski. Najczęściej przygotowywanymi potrawami na wigilijny stół  są: 

- barszcz czerwony z uszkami,

- karp i śledzie (przygotowywane na różne sposoby),

- ryba po grecku,

- kapusta wigilijna (przygotowywana z grzybami lub z grochem),

- pierogi z kapustą i grzybami,

- zupa grzybowa,

- kluski z makiem,

- sałatka jarzynowa,

- kompot z suszu (z suszonych owoców: jabłek, śliwek, gruszek),

- kutia

- piernik

- makowiec. 

 

Pasterka

Po kolacji wigilijnej wiele rodzin wybiera się wspólnie na Pasterkę - pierwszą mszę Bożego Narodzenia, która jest odprawiana o północy. Pasterka jest jedną z naszych najpiękniejszych polskich tradycji, kiedy w kościele wszyscy możemy radośnie śpiewać kolędy i cieszyć się z narodzin Jezusa.

 

Pierwsza szopka – skąd się wzięła tradycja?

Tradycja szopek bożonarodzeniowych sięga średniowiecza. Święty Franciszek z Asyżu jako pierwszy zorganizował żywą szopkę 24 grudnia 1223 roku w Greccio. Była naturalnej wielkości i składała się z żywych zwierząt i ludzi. Celem świętego Franciszka było przybliżenie ludziom tajemnicy zbawienia i zainteresowanie ich wiarą. Z biegiem lat szopki były stopniowo rozbudowywane, coraz bardziej urozmaicane, a sam pomysł trafił do wiernych, którzy postanowili wykorzystać tę ideę w swoich domach.

Do naszego kraju dotarły one pod koniec XIII wieku, prawdopodobnie za sprawą zakonników bernardynów.

 

Choinka

Tradycyjnie ubieramy choinkę tuż przed wigilią i przystrajamy różnego rodzaju ozdobami, od wymyślnych łańcuchów i bombek, po proste cukierki i pierniczki. Dawniej choinkę ozdabiano własnoręcznie wykonanymi ozdobami oraz orzechami, piernikami oraz małymi owocami.

Dla osób wierzących choinka stała się chrześcijańskim symbolem rajskiego drzewa. Przez swoją zieleń zachowywaną nawet w zimie jest symbolem Chrystusa jako „drzewa życia”.

Źródła:

https://kulturaludowa.pl/

http://regiodom.pl/

http://parafiarodaki.pl/

https://zabno.diecezja.tarnow.pl/

 

Opracowała

Anna Nurzyńska

materiały z zajęć on-line w dniu 9.12.2020r.

 

 

Jesienne dekoracje.

 

  

 

          

Wykonała

Danuta Okszos

 

Wykonała

Anna Nurzyńska

Dekoracja Mikołajki.

 

 

Wykonała

Anna Nurzyńska

 

 

 

                                      

Wierzenia i tradycje

Wierzono, że w wigilie świętego Andrzeja 29 listopada duchy przodków podobnie jak w noc świętojańską wracają na ziemię i odsłaniają tajemnice - w noc Andrzejkową matrymonialne.

Najbardziej rozpowszechnioną wróżbą było lanie na wodę roztopionego wosku przez ucho od klucza a następnie odczytywanie kształtów zastygniętego wosku, najlepiej z cienia rzucanego na oświetloną ścianę.

I tak : anioł oznaczał szczęście, gwiazda - powodzenie, kwiat - smutek, orzeł - osiągnięcie zamierzonych celów, a serce - wielką miłość.

Dziewczyny przywiązywały również dużą wagę do snów w nocy z 29 na 30 listopada, które miały być prorocze.

 

 

Popularne wróżby

 

 

 

 

 

Trzy - szczęście

Cztery - kłótnia z koleżanką lub kolegą

Pięć - miła niespodzianka

Sześć - kłopoty w szkole

Siedem-dobre wiadomości

Osiem - dostaniesz dobrą ocenę

Dziewięć - poznasz nowego przyjaciela (koleżankę)

Dziesięć - czeka cię daleka podróż

Jedenaście - dostaniesz rózgę pod choinkę

Dwanaście - dostaniesz zwierzątko

Trzynaście - wygrasz konkurs

Czternaście - dostaniesz wymarzoną zabawkę

Piętnaście - zostaniesz aktorką/ piłkarzem

Szesnaście - nie dostaniesz wymarzonej zabawki

Siedemnaście - przeprowadzisz się

Osiemnaście - spełnią się wszystkie twoje marze

 

 

Opracowała

Beata Żebrowska-Maciołek

materiały z zajęć on-line w dniu 26.11.2020r.